Ventolines
Veiligheidsrisico’s bij de bouw van een mega windmolenpark
De weidse akkerlanden in de Drentse Veenkoloniën zijn uitermate geschikt voor het opwekken van energie uit wind. Vanuit een aantal gevestigde agrariërs uit die regio ontstond daarom het idee voor de bouw van Windpark De Drentse Monden en Oostermoer (DMO). De 45 windturbines van dit windpark kunnen per jaar evenveel stroom leveren als 225.000 (!) Nederlandse huishoudens per jaar verbruiken. Maar het bouwen van een windmolenpark is een complex proces, zéker op het gebied van veiligheid. Ventolines begeleidde de voorbereiding en bouw van Windpark DMO en ging de samenwerking aan met de veiligheidsspecialisten van DEKRA. In dit artikel vertellen Wybe Dijk (QHSSE-manager van Windpark DMO via Ventolines) en Ruben Oosterga (Veiligheidsdeskundige bij DEKRA) over de aanpak en samenwerking bij de bouw van Windpark DMO.
Bouw van windturbines in Drentse Veenkoloniën
Ventolines begeleidt opdrachtgevers bij de ontwikkeling, bouw en het beheer van duurzame energie. Zij hebben zowel ervaring op land als in het water en werken aan oplossingen voor zon-, wind- en systeemintegratieprojecten. Vanaf eind 2017 is Ventolines betrokken bij windpark DMO. Ze hebben geholpen met de aanbesteding van de windturbines, de begeleiding van alle EMC-aanpassingen (nodig vanwege de aanwezigheid van een radiotelescoop in de omgeving), de aanbesteding van de civiele en elektrische werkzaamheden en het contracteren van de betrokken partijen. Daarnaast begeleidt Ventolines ook de bouw van het windpark.
Veiligheid in alle fases van het project
“Veiligheid in élke fase van het project was daarbij van groot belang voor de opdrachtgever,” vertelt Wybe. “Tijdens een eerder project had ik al eens met Ruben van DEKRA samengewerkt. Wat me toen positief opviel is zijn vermogen om náást de mensen in het veld te staan. Om naar ze te luisteren, met ze in gesprek te gaan, te begeleiden en te adviseren, in plaats van ‘politieagentje’ te spelen. Een kwaliteit die ook van grote toegevoegde waarde was voor de bouw van Windpark DMO, omdat we te maken hadden met veel betrokkenen met elk hun eigen belang, mening en wensen. En dus belde ik Ruben op, met de vraag of hij vanuit DEKRA de veiligheidsborging van het project op zich wilde nemen.”
45 windturbines verdeeld over 50 km2
De bouw van een windpark is een complexe aangelegenheid. Er is bijvoorbeeld sprake van enorm groot materieel en dus ook van enorm grote machines. Bovendien is de bouw van een windmolenpark vaak verspreid over een uitgestrekt gebied. Hoe verplaats je het materieel en de machines op een efficiënte en veilige manier? En dan ook nog eens over grote afstanden? Vraagstukken die ook bij de bouw van Windpark DMO een rol speelden. “Het realiseren van 45 windturbines in een gebied van ruim 50 vierkante kilometer betekent dat je feitelijk te maken hebt met 45 afzonderlijke bouwlocaties, die zowel apart van elkaar als mét elkaar moeten functioneren. Je kunt je wel voorstellen dat het borgen van de veiligheid van dit project flink wat voeten in de aarde had,” vertelt Ruben.
Beheersing van interactierisico’s tussen aannemers
Niet alleen de aanwezigheid van 45 bouwplaatsen was een belangrijk aspect, ook het feit dat een groot aantal hoofdaannemers en onderaannemers actief was (soms op dezelfde bouwplaats), leverde uitdagingen op. DEKRA heeft Ventolines intensief ondersteund bij de coördinatie van de werkzaamheden van de betrokken aannemers. Wybe: “Voor het beheersen van de risico’s voortkomend uit samenvallende werkzaamheden van verschillende aannemers, hebben we naar idee van Ruben een zogenaamd SIMOPS (simultaneous operations) -overleg in het leven geroepen. Dit is een wekelijks overleg waarbij we de detailplanning van de week erna doorlopen om te kijken of en waar werkzaamheden samenvallen.
Vervolgens maken we goede afspraken om risico’s te beheersen, bijvoorbeeld door de planning aan te passen of op een andere manier te werken.”
Verkeersveiligheid, óók op de openbare weg
Nog een belangrijk onderdeel van het project: het in goede banen leiden van het verkeer. Ruben: “Omdat er sprake is van een enorm aantal (grootschalige) transporten, moeten we op veel plekken speciale voorzieningen regelen. Denk aan het leggen van extra rijplaten, het weghalen van borden en ervoor zorgen dat rotondes rechtdoor overgestoken kunnen worden. De veiligheid van openbare wegen valt eigenlijk niet onder onze verantwoordelijkheid, maar ook dit hebben we bij dit project meegepakt. Met behulp van een routeplan hebben we veel gevaarlijke situaties en mogelijke ongelukken voorkomen.”
Ruben gaat als veiligheidsdeskundige van DEKRA écht in gesprek met de mensen op de werkvloer. Hij luistert naar de mensen en begeleidt en adviseert, in plaats van ‘politieagentje’ te spelen. Dat is een waardevolle kwaliteit.
Wybe Dijk, QHHSE-Manager Windpark DMO
“Uniek aan zo’n project is dat je geen hekwerk om de bouwplaatsen kunt zetten. De bouwplaatsen staan immers midden in het weiland. Elke avond moesten de bouwplaatsen veilig worden achtergelaten zodat er geen gevaar was voor nieuwsgierige bezoekers en kinderen. Ook het contact met de landeigenaren was hier van belang. We zijn veelvuldig met hen in gesprek gegaan om duidelijk te maken dat ook zij zich gedurende de bouw van de windturbines aan de veiligheidsregels moesten houden. Denk aan: een hesje dragen, een helm op en de bouwplaats-regels volgen.”
Veilig werken in tijden van COVID19
Tijdens de bouw van Windpark DMO ontstond nog een andere, nieuwe uitdaging: COVID19. “Het bouwen van windturbines gebeurt in teams, waarin men nauw met elkaar samenwerkt. Anderhalve meter afstand houden is bijna niet mogelijk. Het was voor de aannemers dan ook een grote uitdaging om corona buiten de deur te houden,” vertelt Wybe. “In een heel vroeg stadium van de pandemie, hebben we allerlei voorzorgsmaatregelen genomen. Zo werden er temperaturen gemeten bij de poort en konden werknemers zichzelf gratis laten testen. Daarmee hebben we voorkomen dat de ziekte zich binnen het project heeft verspreid.”
Veiligheid is van iedereen
Eén van de belangrijkste aandachtspunten van de bouw van een windpark is dat de veiligheidsdeskundigen zichtbaar zijn op de werkvloer. Op die manier straal je uit dat je een visie hebt op veiligheid en houd je deze visie onder de aandacht bij alle betrokkenen. “Veiligheid is niet iets dat alleen van de veiligheidsdeskundige is, maar van iedereen die betrokken is bij het project. Dit bereik je door aanwezig te zijn, mensen scherp te houden, in gesprek te gaan. En door in te grijpen waar nodig. Het gaat er niet om dat er netjes een handtekening staat in de plannen, maar dat afspraken in de praktijk ook daadwerkelijk na worden gekomen. Ik ben er trots op dat dit – mede dankzij DEKRA – zo goed is gelukt bij dit project,” vertelt Wybe.
Om te zorgen dat iedereen zich bewust is van de veiligheidsrisico’s en de huisregels volgt, hebben Ventolines en DEKRA een animatievideo ontwikkeld, die iedereen bij betreding van het terrein te zien krijgt.
DEKRA: flexibel en coöperatief
Wybe is ook uitermate tevreden over de samenwerking met DEKRA. “Aangezien Ruben zelf niet fulltime beschikbaar was voor het project, zijn er ook een aantal andere DEKRA-collega’s betrokken. Vooraf zijn we een overeenkomst met een soort ‘bezettingsgarantie’ aangegaan. Zo zijn er altijd – ook tijdens vakantie of ziekte – genoeg veiligheidsdeskundigen beschikbaar voor het project, en dat werkt super prettig. Ik waardeer ook de flexibele houding van DEKRA, bijvoorbeeld toen het project uitliep en de overeenkomst verlengd moest worden. Wij konden geen zekerheid geven over de duur en omvang van de verlenging, maar DEKRA stelde zich heel coöperatief en ondersteunend op. Er was geen gezeur en alles werd gewoon goed geregeld.”
De veiligheidsdeskundigen van DEKRA zijn kritisch, durven vragen te stellen en gaan praktisch en consistent te werk.
Wybe Dijk, QHHSE-Manager Windpark DMO
Naast deze randvoorwaarden, is Wybe ook inhoudelijk te spreken over DEKRA. “De veiligheidsdeskundigen van DEKRA zijn kritisch, durven vragen te stellen en gaan praktisch en consistent te werk. Ze hebben oog voor de problemen die mensen op de werkvloer ondervinden, en gaan samen actief op zoek naar een oplossing. Als er een incident plaatsvindt, gaan ze op zoek naar de oorzaak, zodat het incident zich niet herhaalt in de toekomst. Hun bijdrage is van grote toegevoegde waarde!”
Wilt u meer weten over dit project of veiligheidsborging bij complexe bouwprojecten? Neem dan contact met ons op!