Toolbox: RI&E
Op je werk kun je te maken krijgen met verschillende veiligheids,- gezondheids-, en welzijnsrisico’s. Denk bijvoorbeeld aan blootstelling aan gevaarlijke stoffen of schadelijk geluid. Jouw werkgever moet ervoor zorgen dat blootstelling voorkomen wordt en dat jij jouw werk veilig en zonder schade aan jouw gezondheid kunt uitvoeren. Dat schrijft de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) voor. De Arbowet schrijft ook het maken van een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) voor.
Wat is een RI&E
De RI&E is de basis van het Arbobeleid en de veiligheidsregels van een bedrijf. In een RI&E vind je de belangrijkste risico’s van een organisatie. Daarbij wordt getoetst of er voldoende veiligheidsmaatregelen zijn genomen om de risico’s zo klein mogelijk te maken. Als blijkt dat bepaalde risico’s nog niet voldoende beheerst zijn, moeten extra maatregelen genomen worden. De maatregelen moeten worden vertaald in een plan van aanpak (pva).
Risico-inventarisatie
De Arbowet schrijft voor welke onderwerpen in een RI&E aan bod moeten komen:
- Arbo- en ziekteverzuimbeleid;
- Arbeidsorganisatie en taakinhoud;
- Psychosociale arbeidsbelasting;
- Bedrijfshulpverlening;
- Inrichting arbeidsplaatsen;
- Blootstelling aan gevaarlijke stoffen;
- Lichamelijke belasting;
- Kantoorergonomie;
- Fysische factoren (klimaat, geluid, verlichting, straling);
- Arbeidsmiddelen;
- Persoonlijke beschermingsmiddelen.
De RI&E wordt uitgevoerd door het bekijken van documenten (bijvoorbeeld procedures en werkinstructies), interviews te houden met verschillende medewerkers en rondgangen uit te voeren door het bedrijf en langs de verschillende werkplekken.
Risico-evaluatie
Per onderwerp wordt in kaart gebracht:
- Welke risico’s spelen er?
- Welke veiligheidsmaatregelen zijn al aanwezig?
- Zijn de risico’s beheerst of zijn aanvullende veiligheidsmaatregelen nodig?
De grootte van een risico wordt vaak aangegeven met een risicoscore. Deze score helpt om prioriteiten bij het nemen van verbetermaatregelen te stellen.
Plan van aanpak
De verbetermaatregelen worden concreet gemaakt in een plan van aanpak met actieverantwoordelijken en deadlines. Daarna moet het plan van aanpak worden uitgevoerd. Veiligheidsmaatregelen moeten worden aangepakt volgens de STOP-methode:
- Substitutie, bijvoorbeeld een schadelijke stof vervangen door een veiliger alternatief
- Technische maatregelen, bijvoorbeeld afscherming plaatsen
- Organisatorische maatregelen, bijvoorbeeld taakroulatie
- Persoonlijke beschermingsmiddelen, bijvoorbeeld adembescherming dragen
Een levend document
Bij wijzigingen moet de RI&E worden aangepast. Denk hierbij aan nieuwe werkmethoden of wijzigingen in de wetgeving. De RI&E is dus geen document dat doelloos in een kast hoort te staan. Het is een ‘levend’ document.
Zo kunnen medewerkers altijd in de RI&E terugvinden welke risico’s relevant zijn en welke veiligheidsmaatregelen genomen moeten worden.
Wettelijke verplichting?
Het als organisatie beschikken over een RI&E met bijbehorend PvA is verplicht volgens de Arbeidsomstandighedenwet artikel 5. Dit geldt al sinds 1 januari 1994 voor alle werkgevers, uitgezonderd ZZP-ers.
Artikel 5 lid 1 zegt:
“Bij het voeren van het arbeidsomstandighedenbeleid legt de werkgever in een inventarisatie en evaluatie schriftelijk vast welke risico’s de arbeid voor de werknemers met zich brengt. Deze risico-inventarisatie en -evaluatie bevat tevens een beschrijving van de gevaren en de risico-beperkende maatregelen en de risico’s voor bijzondere categorieën van werknemers”.
Wie stelt de RI&E op en toetst deze?
De preventiemedewerker is betrokken bij de uitvoering van de RI&E. Als de interne deskundigheid niet voldoende is, kan de RI&E ook uitbesteed worden aan externe partijen.
In de meeste gevallen dient de RI&E getoetst te worden. Tijdens de toetsing beoordeeld een gecertificeerd kerndeskundige of de RI&E volledig, actueel en betrouwbaar is en er concreet plan van aanpak is. Of toetsing van de RI&E noodzakelijk is, is afhankelijk van de grootte van de organisatie en van het RI&E instrument dat gebruikt is.
Bronnen
DEKRA Industrial Safety
+31 10 21 61 144
office.industrialsafety.nl@dekra.com